//**__Podatność płodu na uszkodzenie__**// //Wrażliwość płodu na działanie leków przyjmowanych przez matkę zmienia się zależnie od zaawansowania ciąży. Jest oczywiste, że nigdy nie będziemy dysponować pełnymi danymi pochodzącymi z badań wśród ludzi, nie możnabowiem przeprowadzić takich badań w warunkach kontrolowanych, jednak pewnych informacji pomocniczych mogą dostarczyć badania na zwierzętach.// //W okresie preimplantacyjnym i presomitowym, trwających u człowieka od dnia 0 do 18 dnia po zapłodnieniu, środki farmakologiczne działają na zasadzie "wszystko - albo - nic". // //Dochodzi do zakończenia ciąży tj. poronienia lub trwa ona bez przeszkód.// //W okresie późniejszym czyli organogenezy, między 19 a 80 dniem, dochodzi do uszkodzenia tych tkanek lub narządów, które rozwijają się najszybciej.// __//**Uwagi farmakologiczne odnoszące się do ciąży**//__ - Ciąża może zmieniać wchłanianie leków podawanych doustnie. Ciężarna cierpiąca na niepowściągliwe wymioty usuwa lek z żołądka, natomiast zwolniona perystaltyka jelit może nasilić ekspozycję i wchłanianie wskutek wydłużenia czasu przechodzenia przez przewód pokarmowy. - Ciąża może modyfikować dystrybucję leków w następstwie zmian objętości śród- i pozanaczyniowej. - Ciąża zmienia interakcje lek-receptor z powodu pojawienia się i wzrastania nowych populacji receptorów lekowych w łożysku i w ciele płodu. - Ciąża niejednokrotnie zmienia usuwanie leku wskutek zwiększenia nerkowego przepływu osocza, albo zwalnia proces usuwania leku w związku z jego magazynowaniem w dodatkowej tkance tłuszczowej. - Na ogół ciąża nie wpływa na biotransformację leków, ich interakcje ani farmakokinetykę. //Trzeba podkreślić, że tkanka łożyska zapewnia słabą ochronę płodu, mimo że jest wyposażona w enzymy metabolizujące leki niemal w takim stopniu, jak wątroba matki. Właściwie "bariera łożyskowa" nie istnieje, z wyjątkiem przeszkody dla przenikania dużych cząsteczek białkowych. Płód nie dysponuje w pełnym zakresie możliwością metabolizowania środków farmakologicznych, których odtruwanie i usuwanie odbywa się tylko dzięki kontaktowi z krążeniem matczynym. Odnosi się to szczególnie do okresu bezpośrednio przed terminem porodu.// //Pomimo, że w odniesieniu do niewielkiej liczby stosowanych dziś leków (dopuszczonych do obrotu) znane jest ryzyko związane z ich toksycznym działaniem na zarodek lub płód należy zrezygnować z każdej niepotrzebnej interwencji farmakologicznej w czasie ciąży. Lekarz prowadzący ciążę stanowi najważniejsze źródło informacji o lekach i tylko on powinien decydować o ich ewentualnym stosowaniu.// //Poniżej wyłącznie dla celów poglądowo-informacyjnych, przedstawiono podział (zalecany lekarzom w USA (FDA) leków w kontekście ich stosowania w ciąży.// __//**FDA OPUBLIKOWAŁA PIĘĆ "KATEGORII ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PODAWANIA LEKÓW KOBIETOM CIĘŻARNYM".**//__ //Można je w skrócie przedstawić w sposób następujący:// * **A.** Badania z grupą kontrolną nie wskazują na zagrożenie. Oznacza to, ze odpowiednio wykonane i sprawdzone w grupie kontrolnej badania przeprowadzone u ciężarnych kobiet nie ujawniły zagrożenia dla płodu. * **B.** Brak dowodów, by lek stanowił zagrożenie dla płodu ludzkiego. Znaczy to, iż w badaniach na zwierzętach stwierdzono zagrożenie, lecz nie znalazło to potwierdzenia u ludzi, albo - jeśli nie przeprowadzono odpowiednich badań wśród ludzi - wyniki badań doświadczalnych są negatywne. * **C.** Nie można wykluczyć ryzyka. Nie wykonano badań u ludzi, a badania eksperymentalne wykazały zagrożenie dla płodu, albo również nie zostały przeprowadzone. Potencjalne korzyści zastosowania danego leku mogąjednak usprawiedliwiać podjęcie takiego ryzyka. * **D.** Dowody istnienia zagrożenia. Dane uzyskane w trakcie badań wdrożeniowych oraz raporty zbierane po dopuszczeniu leku do obrotu, dowodzą zagrożenia dla płodu. Również w takiej sytuacji potencjalne korzyści mogą przeważać nadpotencjalnym ryzykiem. //**Leki należące do kategorii A. **// * chlorek, cytrynian i glukonian potasu * preparaty tarczycy: lewotyroksyna, liotyronina, tyreoglobulina i wyciąg tarczycy * witaminy w dawkach nie przekraczających zalecanej dawki dziennej //**Leki należące do kategorii B.**// //leki przeciwhistaminowe// * chlorfeniramina, cymetydyna, cyproheptadyna, dimenhydrynian, meklizyna, ranitydyna //leki stosowane w zakażeniach// * przeciwgrzybicze: amtbterycyna B, klotrimazol, mikonazol, nystatyna * cefalosporyny (sprawdzić dane dotyczące konkretnego leku) * penicyliny (sprawdzić dane dotyczące konkretnego leku) * inne antybiotyki: klindainycyna, erytromycyna, polimyksyna B, spektynomycyna * leki przeciwgruźlicze: etambutol * sulfonamidy: sulfasalazyna (B/D), sulfonamidy (B/D) * leki przeciwrzęsistkowe: metronidazol * leki przeciw zakażeniom pęcherza moczowego: nitrofurantoina //leki działające na układ wegetatywny// * parasympatykolityki (antycholinergiczne): glikopirolan * sympatykomimetyki (adrenergiczne): rytodryna, terbutalina * sympatykolityki: acebutolol, metoprolol, pindolol //leki wzmagające krzepliwość i antykoagulanty// * trombolityki: urokinaza //leki krążeniowe// * acebutolol, pindolol //leki działające na ośrodkowy układ nerwowy// * acetaminofen, butorfanol (B/D), fentanyl (B/D), hydromorfon (B/D), ibuprofen, indometacyna (B/D), siarczan magnezu, maprotylina, meperydyna (B/D), metadon (B/D), morfina (B/D), nalbufina (B/D), nalokson, naproksen, oksykodon (B/D), oksymorfon (B/D), pentazocyna (B/D), sulindak (B/D) //środki stosowane w diagnostyce// * indygokarmin //leki moczopędne// * amilorid //leki przeciwbiegunkowe// * loperamid, nalewka makowcowo-piołunowa //leki działajcie na przewód pokarmowy// * dimenhydrynian, meklizyna //preparaty hormonalne// * nadnerczowe: prednizolon, prednizon * środki przeciwcukrzycowe: insulina * przysadkowe: desmopresyna, wazopresyna * tarczycowe: kalcytonina //inne leki'// * fenazopirydyna, probenecyd //**Leki należące do kategorii C.**// * aminofilina * aspiryna * betametazon * chloramtenikol * chlorpromazyna * deksametazon * dekstroamfetamina * difenhydramina * disulfiram * dokusan wapnia, potasu lub sodu * efedryna * guafenezyna * heparyna * izoniazyd * kodeina (D, jeśli stosowana długotrwal lub w ciąży donoszonej) * metylodopa * prochlorperazyna * propoksyfen (D, jeśli stosowany długotrwale) * pseudoefedryna * ryfampicyna * teofilina * fenylefryna trimetoprim * furosemid wocizian chloralu //**Leki należące do kategorii D.**// * azatiopryna kumaryna (pochodne) * chinina kortyzon * chlorambucii lit * chlordiazepoksyd medroksyprogesteron * chlorpropamid meprobamat * cyklofosfamid metotreksat * etanol * jeśli w dużych ilościach pentobarbital lub w sposób ciągły) * rezerpina * tenobarbital streptomycyna * fenytoina tetracyklina * kanamycyna tolbutamid