Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
| — |
przyjmowanie_lekow_w_czasie_ciazy [2006/10/06 14:22] (aktualna) |
||
|---|---|---|---|
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | //**__Podatność płodu na uszkodzenie__**// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | //Wrażliwość płodu na działanie leków przyjmowanych przez matkę zmienia się zależnie od zaawansowania ciąży. Jest oczywiste, że nigdy nie będziemy dysponować pełnymi danymi pochodzącymi z badań wśród ludzi, nie możnabowiem przeprowadzić takich badań w warunkach kontrolowanych, jednak pewnych informacji pomocniczych mogą dostarczyć badania na zwierzętach.// | ||
| + | |||
| + | //W okresie preimplantacyjnym i presomitowym, trwających u człowieka od dnia 0 do 18 dnia po zapłodnieniu, środki farmakologiczne działają na zasadzie "wszystko - albo - nic". // | ||
| + | //Dochodzi do zakończenia ciąży tj. poronienia lub trwa ona bez przeszkód.// | ||
| + | |||
| + | //W okresie późniejszym czyli organogenezy, między 19 a 80 dniem, dochodzi do uszkodzenia tych tkanek lub narządów, które rozwijają się najszybciej.// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | __//**Uwagi farmakologiczne odnoszące się do ciąży**//__ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | - Ciąża może zmieniać wchłanianie leków podawanych doustnie. Ciężarna cierpiąca na niepowściągliwe wymioty usuwa lek z żołądka, natomiast zwolniona perystaltyka jelit może nasilić ekspozycję i wchłanianie wskutek wydłużenia czasu przechodzenia przez przewód pokarmowy. | ||
| + | |||
| + | - Ciąża może modyfikować dystrybucję leków w następstwie zmian objętości śród- i pozanaczyniowej. | ||
| + | |||
| + | - Ciąża zmienia interakcje lek-receptor z powodu pojawienia się i wzrastania nowych populacji receptorów lekowych w łożysku i w ciele płodu. | ||
| + | |||
| + | - Ciąża niejednokrotnie zmienia usuwanie leku wskutek zwiększenia nerkowego przepływu osocza, albo zwalnia proces usuwania leku w związku z jego magazynowaniem w dodatkowej tkance tłuszczowej. | ||
| + | |||
| + | - Na ogół ciąża nie wpływa na biotransformację leków, ich interakcje ani farmakokinetykę. | ||
| + | |||
| + | //Trzeba podkreślić, że tkanka łożyska zapewnia słabą ochronę płodu, mimo że jest wyposażona w enzymy metabolizujące leki niemal w takim stopniu, jak wątroba matki. Właściwie "bariera łożyskowa" nie istnieje, z wyjątkiem przeszkody dla przenikania dużych cząsteczek białkowych. Płód nie dysponuje w pełnym zakresie możliwością metabolizowania środków farmakologicznych, których odtruwanie i usuwanie odbywa się tylko dzięki kontaktowi z krążeniem matczynym. Odnosi się to szczególnie do okresu bezpośrednio przed terminem porodu.// | ||
| + | |||
| + | //Pomimo, że w odniesieniu do niewielkiej liczby stosowanych dziś leków (dopuszczonych do obrotu) znane jest ryzyko związane z ich toksycznym działaniem na zarodek lub płód należy zrezygnować z każdej niepotrzebnej interwencji farmakologicznej w czasie ciąży. Lekarz prowadzący ciążę stanowi najważniejsze źródło informacji o lekach i tylko on powinien decydować o ich ewentualnym stosowaniu.// | ||
| + | |||
| + | //Poniżej wyłącznie dla celów poglądowo-informacyjnych, przedstawiono podział (zalecany lekarzom w USA (FDA) leków w kontekście ich stosowania w ciąży.// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | __//**FDA OPUBLIKOWAŁA PIĘĆ "KATEGORII ODNOSZĄCYCH SIĘ DO PODAWANIA LEKÓW KOBIETOM CIĘŻARNYM".**//__ | ||
| + | |||
| + | |||
| + | //Można je w skrócie przedstawić w sposób następujący:// | ||
| + | |||
| + | * **A.** Badania z grupą kontrolną nie wskazują na zagrożenie. | ||
| + | Oznacza to, ze odpowiednio wykonane i sprawdzone w grupie kontrolnej badania przeprowadzone u ciężarnych kobiet nie ujawniły zagrożenia dla płodu. | ||
| + | |||
| + | * **B.** Brak dowodów, by lek stanowił zagrożenie dla płodu ludzkiego. Znaczy to, iż w badaniach na zwierzętach stwierdzono zagrożenie, lecz nie znalazło to potwierdzenia u ludzi, albo - jeśli nie przeprowadzono odpowiednich badań wśród ludzi - wyniki badań doświadczalnych są negatywne. | ||
| + | |||
| + | * **C.** Nie można wykluczyć ryzyka. | ||
| + | Nie wykonano badań u ludzi, a badania eksperymentalne wykazały zagrożenie dla płodu, albo również nie zostały przeprowadzone. Potencjalne korzyści zastosowania danego leku mogąjednak usprawiedliwiać podjęcie takiego ryzyka. | ||
| + | |||
| + | * **D.** Dowody istnienia zagrożenia. | ||
| + | Dane uzyskane w trakcie badań wdrożeniowych oraz raporty zbierane po dopuszczeniu leku do obrotu, dowodzą zagrożenia dla płodu. Również w takiej sytuacji potencjalne korzyści mogą przeważać nadpotencjalnym ryzykiem. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | //**Leki należące do kategorii A. | ||
| + | **// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | * chlorek, cytrynian i glukonian potasu | ||
| + | |||
| + | * preparaty tarczycy: lewotyroksyna, liotyronina, tyreoglobulina i wyciąg tarczycy | ||
| + | |||
| + | * witaminy w dawkach nie przekraczających zalecanej dawki dziennej | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | //**Leki należące do kategorii B.**// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | //leki przeciwhistaminowe// | ||
| + | |||
| + | * chlorfeniramina, cymetydyna, cyproheptadyna, dimenhydrynian, meklizyna, | ||
| + | ranitydyna | ||
| + | |||
| + | //leki stosowane w zakażeniach// | ||
| + | |||
| + | * przeciwgrzybicze: amtbterycyna B, klotrimazol, mikonazol, nystatyna | ||
| + | |||
| + | * cefalosporyny (sprawdzić dane dotyczące konkretnego leku) | ||
| + | |||
| + | * penicyliny (sprawdzić dane dotyczące konkretnego leku) | ||
| + | |||
| + | * inne antybiotyki: klindainycyna, erytromycyna, polimyksyna B, spektynomycyna | ||
| + | |||
| + | * leki przeciwgruźlicze: etambutol | ||
| + | |||
| + | * sulfonamidy: sulfasalazyna (B/D), sulfonamidy (B/D) | ||
| + | |||
| + | * leki przeciwrzęsistkowe: metronidazol | ||
| + | |||
| + | * leki przeciw zakażeniom pęcherza moczowego: nitrofurantoina | ||
| + | |||
| + | //leki działające na układ wegetatywny// | ||
| + | |||
| + | * parasympatykolityki (antycholinergiczne): glikopirolan | ||
| + | |||
| + | * sympatykomimetyki (adrenergiczne): rytodryna, terbutalina | ||
| + | |||
| + | * sympatykolityki: acebutolol, metoprolol, pindolol | ||
| + | |||
| + | //leki wzmagające krzepliwość i antykoagulanty// | ||
| + | |||
| + | * trombolityki: urokinaza | ||
| + | |||
| + | //leki krążeniowe// | ||
| + | * acebutolol, pindolol | ||
| + | |||
| + | //leki działające na ośrodkowy układ nerwowy// | ||
| + | |||
| + | * acetaminofen, butorfanol (B/D), fentanyl (B/D), hydromorfon (B/D), ibuprofen, | ||
| + | indometacyna (B/D), siarczan magnezu, maprotylina, meperydyna (B/D), | ||
| + | metadon (B/D), morfina (B/D), nalbufina (B/D), nalokson, naproksen, | ||
| + | oksykodon (B/D), oksymorfon (B/D), pentazocyna (B/D), sulindak (B/D) | ||
| + | |||
| + | //środki stosowane w diagnostyce// | ||
| + | |||
| + | * indygokarmin | ||
| + | |||
| + | //leki moczopędne// | ||
| + | |||
| + | * amilorid | ||
| + | |||
| + | //leki przeciwbiegunkowe// | ||
| + | |||
| + | * loperamid, nalewka makowcowo-piołunowa | ||
| + | |||
| + | //leki działajcie na przewód pokarmowy// | ||
| + | |||
| + | * dimenhydrynian, meklizyna | ||
| + | |||
| + | //preparaty hormonalne// | ||
| + | |||
| + | * nadnerczowe: prednizolon, prednizon | ||
| + | |||
| + | * środki przeciwcukrzycowe: insulina | ||
| + | |||
| + | * przysadkowe: desmopresyna, wazopresyna | ||
| + | |||
| + | * tarczycowe: kalcytonina | ||
| + | |||
| + | //inne leki'// | ||
| + | * fenazopirydyna, probenecyd | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | //**Leki należące do kategorii C.**// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | * aminofilina | ||
| + | |||
| + | * aspiryna | ||
| + | |||
| + | * betametazon | ||
| + | |||
| + | * chloramtenikol | ||
| + | |||
| + | * chlorpromazyna | ||
| + | |||
| + | * deksametazon | ||
| + | |||
| + | * dekstroamfetamina | ||
| + | |||
| + | * difenhydramina | ||
| + | |||
| + | * disulfiram | ||
| + | |||
| + | * dokusan wapnia, potasu lub sodu | ||
| + | |||
| + | * efedryna | ||
| + | |||
| + | * guafenezyna | ||
| + | |||
| + | * heparyna | ||
| + | |||
| + | * izoniazyd | ||
| + | |||
| + | * kodeina (D, jeśli stosowana długotrwal lub w ciąży donoszonej) | ||
| + | |||
| + | * metylodopa | ||
| + | |||
| + | * prochlorperazyna | ||
| + | |||
| + | * propoksyfen (D, jeśli stosowany długotrwale) | ||
| + | |||
| + | * pseudoefedryna | ||
| + | |||
| + | * ryfampicyna | ||
| + | |||
| + | * teofilina | ||
| + | |||
| + | * fenylefryna trimetoprim | ||
| + | |||
| + | * furosemid wocizian chloralu | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | //**Leki należące do kategorii D.**// | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | * azatiopryna kumaryna (pochodne) | ||
| + | |||
| + | * chinina kortyzon | ||
| + | |||
| + | * chlorambucii lit | ||
| + | |||
| + | * chlordiazepoksyd medroksyprogesteron | ||
| + | |||
| + | * chlorpropamid meprobamat | ||
| + | |||
| + | * cyklofosfamid metotreksat | ||
| + | * etanol | ||
| + | * jeśli w dużych ilościach pentobarbital | ||
| + | |||
| + | lub w sposób ciągły) | ||
| + | * rezerpina | ||
| + | |||
| + | * tenobarbital streptomycyna | ||
| + | |||
| + | * fenytoina tetracyklina | ||
| + | |||
| + | * kanamycyna tolbutamid | ||