Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.
— |
wiki:abc_temperatury [2006/10/23 15:34] (aktualna) |
||
---|---|---|---|
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | ===== Okienko eksperta - ABC temperatury ===== | ||
+ | //Podstawowym wskaźnikiem płodności w większości metod naturalnego rozpoznawania płodności (choć nie we wszystkich!) jest temperatura, a dokładniej podstawowa temperatura ciała oznaczana skrótem „ptc” lub „PTC”. Ze względu na duże znaczenie tego wskaźnika, ważne jest szczególnie poprawne mierzenie temperatury, by jej interpretacja była miarodajna. | ||
+ | Poniżej podajemy kilka zasad, które powinny być przestrzegane, by wykres temperatury mógł być właściwie zrozumiany i poprawnie zinterpretowany przez wszystkich użytkowników i czytelników.// | ||
+ | |||
+ | **A. Definicja i typowy przebieg zmian temperatury** | ||
+ | - Podstawowa temperatura ciała jest to temperatura zależna od przemiany materii w okresie maksymalnego spokoju, dlatego nazywana jest też „temperaturą spoczynkową”. | ||
+ | - Temperatura reaguje bardzo szybko na zmiany hormonalne w organizmie. Do szczególnie ważnych dla nas należy reakcja na wydzielanie progesteronu, rozpoczynające się często wraz ze szczytem LH poprzedzającym owulację o 9-36 godzin. Może czasem już przed owulacją doprowadzić do pierwszego wzrostu ptc. Ze wzrostu temperatury nie można jednak wnioskować o poziomie stężenia progesteronu. Uwaga badania pokazują, że pierwszy znamienny wzrost poziomu progesteronu może nastąpić w okresie od trzeciego dnia przed do trzeciego dnia po owulacji. | ||
+ | - Wykres temperatury w typowym cyklu wykazuje dwie zasadnicze części odpowiadające fazie niższej temperatury i fazie wyższej temperatury. Z kolei w fazie wyższej temperatury wyróżnia się trzy elementy wykresu: tzw. skok temperatury (pomiędzy fazą niższej a fazą wyższej temperatury), ustaloną fazę wyższej temperatury oraz tzw. spadek przedmiesiączkowy obserwowany przed wystąpieniem krwawienia miesiączkowego. | ||
+ | - Przejście temperatury z niższego poziomu na wyższy nazywany skokiem temperatury. | ||
+ | - Skok (wzrost) temperatury jest rozpoznawany, gdy występuje określona (różna w różnych metodach!) różnica pomiędzy najwyższą z sześciu ostatnich temperatur fazy niższych temperaturą, a jedną z trzech następujących po sobie niezakłóconych wyższych temperatur. | ||
+ | - Dla celów interpretacji wykresów temperatury stosuje się, niestety, różne definicje określające „dzień skoku”. Według Światowej Organizacji Zdrowia za „dzień skoku” uważa się pierwszy z trzech kolejnych dni, w których temperatura jest wyższa o co najmniej 0,2oC od temperatury w sześciu poprzedzających je dniach (w fazie niższej temperatury). | ||
+ | - Ta zmiana temperatury zachodzić może w czasie kilku dni. Ze względu na charakter zmian temperatury dzielimy skok temperatury na: | ||
+ | - stromy (ostry, znamienny) - gdy przejście dokonuje się w ciągu 1-2 dni | ||
+ | - gdy zmiana trwa kilka dni: | ||
+ | - łagodny (stopniowy), | ||
+ | - schodkowy, | ||
+ | - zębaty. | ||
+ | - „Dzień skoku” nie musi oznaczać dnia owulacji (i najczęściej nie oznacza!). | ||
+ | |||
+ | **B. Konieczne warunki i zasady dobrego pomiary temperatury** | ||
+ | |||
+ | //Aby wykres temperatury był „czytelny” i miarodajny, czyli możliwy do (samodzielnej) interpretacji powinien spełniać kilka warunków i zasad pomiaru oraz zapisu. Zapewniają one, że temperatury będą porównywalne z wartościami w innych dniach (tylko wówczas jest sens robienia wykresu!). Dopiero mając gwarancję, że pomiar został dobrze wykonany (zgodnie z poniższymi punktami), można przystąpić do interpretowania wykresu.// | ||
+ | |||
+ | **Warunki pomiaru:** | ||
+ | - po nocnym spoczynku (wyjątek stanowi pomiar po pracy nocnej) [UWAGA: wymagany czas spoczynku jest różny w różnych metodach! Zazwyczaj ten odpoczynek powinien przekraczać trzy godziny.], | ||
+ | - zaraz po przebudzeniu, | ||
+ | - przed wstaniem z łóżka, | ||
+ | - o tej samej porze (temperatura zmienia się podczas dnia!) | ||
+ | - tym samym termometrem | ||
+ | - w tym samym miejscu (temperatura różnych części ciała jest różna. | ||
+ | - w kontakcie z najbardziej czułym na zmiany miejscem ciała, a więc ze śluzówką. Takie miejsca z wygodnym dostępem do śluzówki to: usta, przedsionek pochwy i odbyt. Ale uwaga: pomiar w ustach może być obarczony największym błędem (a więc pojawia się możliwość skoków), bo temperatura zależy od miejsca pomiaru (opracowano mapki rozkładu temperatury w ustach). Różnice mogą wynosić nawet 0,7°C (najniższa blisko przednich zębów, najwyższa koło migdałów). Poza tym mimowolne ruchy języka dodatkowo mogą zmieniać temperaturę wykazaną przez termometr. Mimo starań dosyć trudno jest zapewnić te same warunki każdego dnia. | ||
+ | 8. przez 5 minut (pomiar w pochwie lub odbycie) lub 8 minut (pomiar w ustach) przy pomiarze termometrem lekarskim lub owulacyjnym. Dla termometrów elektronicznych czasy pomiaru są inne i opisane w instrukcji obsługi. Termometr elektroniczny musi pokazywać temperaturę z dokładnością 0,01 stopnia, by móc zapisać poprawnie pierwsze miejsce po przecinku. | ||
+ | |||
+ | **Zasady:** | ||
+ | - pomiary rozpoczynamy od początku cyklu (w niektórych metodach - po ustaniu miesiączki) | ||
+ | - pomiary muszą być systematyczne (codzienne!) | ||
+ | - termometr przygotowujemy wieczorem poprzedniego dnia | ||
+ | - zapisujemy temperaturę zaraz po zmierzeniu | ||
+ | - notujemy dolegliwości chorobowe (katar, ból gardła itp.) oraz stosowane leki | ||
+ | - wpisujemy różnicę w terminie pomiaru (godzina), szczególnie po godz. 7:30 | ||
+ | - zaznaczamy ewentualną zmianę termometru | ||
+ | - notujemy czynniki mogące zakłócić pomiar (inna godzina pomiaru, krótki sen, niecodzienne przeżycia, męcząca praca, spożyty alkohol oraz indywidualne reakcje na różne czynniki zmieniające temperaturę ciała; zmiana klimatu, podróż) | ||
+ | - każdy cykl zapisujemy na osobnej karcie (papierowej lub komputerowej) | ||
+ | - pomiarów dokonujemy także w czasie choroby, | ||
+ | - w ciąży pomiary wykonujemy przez cały pierwszy trymetr (aby zauważyć ewentualne zagrożenie ciąży). | ||
+ | |||
+ | **Dopuszczalne poprawki:** | ||
+ | - poprawienie wartości temperatury dopuszczane jest w metodzie angielskiej tylko w przypadku pomiaru o nieco innej godzinie niż zwykle (przy pomiarze w okresie od godziny 4 do 11). Sposób korekty omówiony zostanie w „Kursie 28dni”. | ||
+ | - pomiar w jakikolwiek sposób zakłócony oznaczamy innym znakiem albo opisem. | ||
+ | - jeśli któregoś dnia nie dokonano pomiaru temperatury, to nie łączy się sąsiednich punktów żadną linią (nawet przerywaną). | ||
+ | |||
+ | **C. Korzyści z pomiaru temperatury** | ||
+ | |||
+ | //Korzyści płynące z pomiaru temperatury są wielorakie. Prosty, nie kosztowny i wiarygodny test termiczny służy przede wszystkim do badania hormonalnej czynności jajnika. Za podwyższenie temperatury odpowiada bowiem progesteron wydzielany przez dojrzały lub pęknięty pęcherzyk jajnikowy.// | ||
+ | |||
+ | **Pozwala także:** | ||
+ | - rozpoznać dwufazowy lub jednofazowy przebieg cyklu miesiączkowego, | ||
+ | - obliczyć czas trwania fazy pęcherzykowej i lutealnej cyklu miesiączkowego, a więc przewidzieć termin miesiączki, | ||
+ | - ustalić termin odbytego jajeczkowania z dokładnością wystarczającą dla celów klinicznych (skok i utrzymanie się wyższej temperatury jest wiarygodnym, ale tylko pośrednim, dowodem odbytej owulacji, która mogła nastąpić przed, w czasie lub po skoku temperatury), | ||
+ | - rozpoznać poczęcie dziecka, określić czas trwania ciąży, przewidywany termin porodu i niekiedy przewidzieć zagrażające poronienie, | ||
+ | - stwierdzić zaburzenia cyklu miesiączkowego, | ||
+ | - wybrać właściwy czas na przeprowadzenie badań diagnostycznych np. przy leczeniu niepłodności, | ||
+ | - wyznaczyć koniec okresu płodności według metody termicznej i objawowo-termicznej (uwaga - temperatura nie stanowi jednak wskaźnika początku okresu płodnego). | ||
+ | |||
+ | **D. Wstępna analiza „nietypowego zachowania się temperatury** | ||
+ | |||
+ | - długa faza niskich temperatur - wydłużenie cyklu | ||
+ | - długa faza wysokich temperatur (powyżej 18 dni) - poczęcie dziecka; a gdy jednak wystąpi miesiączka - prawdopodobne wczesne poronienie | ||
+ | - krótka faza wysokich temperatur - brak możliwości poczęcia dziecka; konieczne podjęcie leczenia albo zmiany trybu życia i diety | ||
+ | - pofalowany przebieg - nieustabilizowana sytuacja hormonalna najczęściej związana z wcześniejszym stosowaniem hormonalnych środków antykoncepcyjnych oraz występuje w premenopauzie i po porodzie. | ||
+ | |||
+ | autor: //petomasz// |