Kwas foliowy. Synonimy: folacyna, folan, kwas pteroiloglutaminowy, witamina B9. Nasz organizm nie potrafi go wytwarzać. Musi być dostarczany w pożywieniu, lub pod postacią preparatów. Jest jasnożółtą substancją rozpuszczalną w wodzie. Kwas foliowy stosunkowo łatwo rozpada się pod wpływem podwyższonej temperatury i światła słonecznego. Nawet wskutek stosowania zwykłych metod obróbki kulinarnej zawartość tego kwasu obniża się dość znacznie. Nie jest toksyczny dla ludzi, ale jej zwiększone dawki mogą powodować bezsenność, rozdrażnienie.
Niezbędny składniki do syntezy kwasów DNA i RNA, które są niezbędne do prawidłowego wzrastania i podziału wszystkich komórek organizmu: bierze udział w przemianach aminokwasów, w zachowaniu kodu genetycznego, przekazywaniu cech dziedzicznych komórek, reguluje ich podział.
Reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek; wpływa dodatnio na system nerwowy i mózg, Zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej u płodu, ma pozytywny wpływ na wagę i rozwój noworodków. Usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego, uczestniczy w tworzeniu soku żołądkowego, zapewnia sprawne działanie wątroby, żołądka i jelit. Pobudza procesy krwiotwórcze, czyli powstawanie czerwonych krwinek.
Skutki niedoboru – anemia, uczucie przemęczenia , stany niepokoju, lęku, depresja, nadmierna drażliwość, bezsenność, roztargnienie, problemy z pamięcią, zaburzenia w trawieniu i we wchłanianiu składników odżywczych, niedożywienie, biegunka, zmniejszony apetyt, obniżona masa ciała, stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg, bóle głowy, kołatanie serca, przedwczesna siwizna, zahamowanie wzrostu u dzieci i młodzieży.
W pożywieniu występuje w: liściaste warzywa, szczególnie zielonolistne (sałata, szpinak, kapusta, brokuły, szparagi, kalafiory, brukselka, a także pomidory, groch, fasola, soczewica, soja, buraki), drożdże piwne, wątroba, jajka, pszenica, pomarańcze, awokado.
Zażywanie kwasu foliowego jest bardzo ważne u kobiet planujących ciążę oraz już spodziewających się potomka. Jego niedobór u ciężarnej powoduje wady cewy nerwowej u dziecka. Powstają one w 1 miesiącu życia płodowego, gdy kobieta najczęściej nie wie, że jest w ciąży. O ich pojawieniu się decyduje też wpływ środowiska i czynniki genetyczne
1. Kobiety planujące ciążę powinny pobierać 0,4 - 1,0 mg kwasu foliowego dziennie cztery tygodnie przed planowanym zapłodnieniem.
2. Kobiety w ciąży powinny przyjmować 0,4 mg - 1,0 mg kwasu foliowego dziennie do końca trzeciego miesiąca ciąży.
3. Kobiety z rodzin obciążonych występowaniem wad cewy nerwowej powinny przyjmować 4,0 mg kwasu foliowego dziennie.
Ważne informacje!!! Kwas foliowy nie powinien być stosowany w leczeniu anemii o nieznanym podłożu. Stosowanie go może maskować objawy anemii złośliwej prowadzącej do uszkodzenia układu nerwowego. Często terapia kwasem foliowym wymaga także podania witaminy B12. Podczas ciąży jak i karmienia piersią wskazane jest stosowanie kwasu foliowego. Niektóre z leków dostępnych bez recepty mogą wchodzić w reakcje z kwasem foliowym.